Kwallen, veroveren de oceanen
Jacqueline Goy, oceanograaf-biologe gespecialiseerd in de studie van kwallen, en Robert Calcagno, directeur van het Oceanografisch Instituut van Monaco, zijn co-auteurs van het boek “Jellyfish, conquering the oceans” dat in 2014 werd gepubliceerd. Dit goed gedocumenteerde en uitvoerig geïllustreerde boek helpt ons meer te weten te komen over deze zowel gevreesde als fascinerende organismen en te begrijpen hoe de klimaatverandering hun uitbreiding in de hand werkt.
Terwijl de kennis over kwallen de laatste tijd gelukkig is toegenomen, is mijn bezorgdheid over de uitputting van de oceanen dat ook. Want het staat vast dat kwallen de enige soort blijken te zijn die in de hele oceaan gedijt en profiteert van al onze uitspattingen. ...] Zij tonen ons duidelijk een weg die wij niet willen volgen, maar waartoe wij ons laten leiden door onze kortetermijnhonger. Tot nu toe hebben we de zee geassocieerd met vrijheid, met laissez-faire. Wij zijn vertrouwd geraakt met de oceanen en met ons milieu in het algemeen.
Wat als de oceanen aan het "dichtslibben" waren?
Kwallen gedijen goed. Sierlijk en kwetsbaar van uiterlijk, passen zij zich aan de vervuiling van de zee aan, profiteren zij van de excessen van de visserij en veroveren zij geleidelijk onze zeeën. Is oceaanvergiftiging onvermijdelijk? Hoe ver zal de kwal gaan?
Met de boek-documentaire “Kwallen: verovering van de oceanen” relativeert het Oceanografisch Instituut de achteruitgang van de gezondheid van de oceanen en de uitbraak van kwallen. Een herinnering aan de risico’s van roekeloze overexploitatie van het mariene milieu.
Kwallen zijn schildwachten die ons waarschuwen voor de kwaliteit van het water. Dit boek stelt de relatie tussen de mens en de zee, de natuurlijke omgeving en het fragiele evenwicht dat men absoluut in stand moet houden, ter discussie.
Hebben kwallen onvermoede krachten?
De schijnbare kwetsbaarheid van deze organismen verbergt een formidabele efficiëntie. Primitief van uiterlijk, laten zij zich meevoeren door de stromingen en gaan in feite voor het essentiële: voeding en voortplanting. Hun efficiëntie en robuustheid zijn echter uitzonderlijk.
Hun levenscyclus is verbazingwekkend, tussen sluimering en massale voortplanting, zelfs verjonging als de nood aan de man komt. Kwallen hebben de sleutel tot onsterfelijkheid. Zij hebben ook een uitzonderlijk aanpassingsvermogen. Ze hebben zich aangepast aan alle oceanen, ook aan zoet water.
Vandaag kunnen ze gemakkelijk weerstand bieden aan onze excessen, wanneer wij de oceanen vervuilen met onze nitraten, onze geneesmiddelen of ons plastic afval… Na geprofiteerd te hebben van de boom in het zeevervoer om nieuwe gebieden te veroveren, wachten ze nu alleen nog op de klimaatverandering om hun volgende offensief te lanceren.
Mens en kwal, vrienden of vijanden?
Kwallen kunnen zelfs onze activiteiten verlammen. Op Europese stranden zijn kwallen de nachtmerrie van vakantiegangers. Aan de andere kant van de wereld, kunnen hun beten dodelijk zijn. En ze vallen ook de visserij, de aquacultuur en zelfs kerncentrales aan, die ze verstikken!
De mens is echter de belangrijkste bondgenoot van de kwallen: overbevissing berooft hen van hun roofdieren en concurrenten; diverse vormen van vervuiling voeden hen of versterken hun robuustheid nog verder. Door hen de oceanen aan te bieden, laten ze hen genieten van een nieuwe gouden eeuw.
Kwallen ontdekken met het Oceanografisch Instituut
Ondanks hun eenvoud kunnen kwallen ons ook van dienst zijn en hebben ze al twee Nobelprijzen gewonnen. Misschien zullen ze op een dag het geheim van onsterfelijkheid delen? De wetenschap gaat achter hun geheimen aan.
Kwallen staan dus centraal in een uitgebreid programma van het Oceanografisch Instituut van Monaco. De aquaria van het Oceanografisch Museum bieden een echte ontmoeting met kwallen (aurelia’s, cassiopaea…).
Daarnaast werden in 2014 conferenties en tijdelijke tentoonstellingen georganiseerd rond het thema
“De nieuwe heersers van de oceanen: haaien of kwallen?”
Daarnaast werden in 2014 conferenties en tijdelijke tentoonstellingen georganiseerd rond het thema “De nieuwe heren van de oceanen: haaien of kwallen?”, zowel in het Maison des océans in Parijs als in het Oceanografisch Museum in Monaco.
Het boek “Kwallen: verovering van de oceanen” is een verdere uitwerking van dit programma. Het wordt uitgegeven door Éditions du Rocher en is verkrijgbaar voor 19,90€.
