Hebben we eindelijk een echt bewustzijn bereikt
op de erosie van de wereldwijde biodiversiteit?
Sinds de
IPBES-verslag van mei 2019
over de mondiale beoordeling van biodiversiteit en ecosysteemdiensten, heeft biodiversiteit zich bij het klimaat gevoegd. En ook daar is het nieuws slecht. De verandering is wreed en zeer ongunstig voor de mens en ook voor andere soorten. In het jongste VN-rapport over de mondiale vooruitzichten voor de biodiversiteit wordt benadrukt dat geen enkele van de in 2010 aangegane internationale verbintenissen – de Aichi-doelstellingen – is nagekomen.
Maar deze week, tijdens de top van staatshoofden en regeringsleiders over biodiversiteit die op 30 september 2020 door de Verenigde Naties werd georganiseerd, toonde een blok landen – waarvan Monaco uiteraard deel uitmaakt – zich vastberadener dan ooit om deze trend te keren.
Een zestigtal staatshoofden en regeringsleiders ondertekenden een “verbintenis van de leiders voor de natuur” die bijzonder helder en ambitieus was, althans op papier.
Ook al kunnen we de afwezigheid van bepaalde grote landen betreuren, toch zou deze oproep een mijlpaal kunnen zijn als er gevolg aan wordt gegeven, omdat biodiversiteit er resoluut in het middelpunt wordt geplaatst van de evenwichten van onze planeet die noodzakelijk zijn voor de menselijke ontwikkeling, en ook in het middelpunt van de politieke beslissingen die moeten worden genomen op de weg van de ontwikkeling die wij willen bewandelen.
De ondertekenende besluitvormers erkennen dat “de natuur aan de basis ligt van de gezondheid, het welzijn en de welvaart van de mens” en mobiliseren zich om “de natuur en de biodiversiteit tegen 2030 op weg te helpen naar herstel”, teneinde “de visie van leven in harmonie met de natuur tegen 2050 te verwezenlijken”.
Een holistische benadering
De ondertekenaars hebben zich er met name toe verbonden “een einde te maken aan het traditionele silo-denken en de onderling samenhangende problemen van biodiversiteitsverlies, aantasting van bodem, zoet water en oceanen, ontbossing, woestijnvorming, verontreiniging en klimaatverandering op een geïntegreerde en samenhangende manier aan te pakken, te zorgen voor verantwoordingsplicht en sterke en doeltreffende toetsingsmechanismen, en het goede voorbeeld te geven door actie te ondernemen op het gebied van [leurs] eigen landen”
Daartoe verbinden zij zich ertoe “de samenwerking tussen multilaterale milieuovereenkomsten, internationale organisaties en relevante programma’s te versterken”.
Met name voor de oceanen is een gecoördineerde actie nodig tegen de verschillende bedreigingen voor de biodiversiteit:
Tegen overexploitatie beloven de leiders “een einde te maken aan het niet-duurzame gebruik van de oceaan en zijn rijkdommen, met inbegrip van illegale, niet-aangegeven en niet-gereglementeerde visserij en niet-duurzame visserij- en aquacultuurpraktijken,” en milieucriminaliteit te bestrijden.
Tegen verontreiniging wordt gestreefd naar “een aanzienlijke vermindering van de verontreiniging van lucht, land, bodem, zoet water en de oceaan, onder meer door het weglekken van plastic in de oceaan tegen 2050 te elimineren, alsook verontreiniging door chemische stoffen, overtollige nutriënten en gevaarlijk afval, onder meer door een betere mondiale coördinatie, samenwerking en governance inzake zwerfvuil op zee en microplastics”.
Om de klimaatverandering een halt toe te roepen, verbinden de ondertekenaars zich ertoe “de ambitie te verhogen en de [leurs] nationaal klimaatbeleid op de Overeenkomst van Parijs, met versterkte nationaal bepaalde bijdragen en langetermijnstrategieën die stroken met de temperatuurdoelstellingen van de Overeenkomst van Parijs en met de doelstelling om tegen het midden van de eeuw een netto-uitstoot van broeikasgassen van nul te bereiken.
Ons ontwikkelingsmodel in de diepte veranderen.
De oproep bevestigt de noodzaak van een “overgang naar duurzame productie- en consumptiepatronen en duurzame voedselsystemen die voorzien in de behoeften van de mens en tegelijk binnen de grenzen van de planeet blijven”, alsook van een “overgang naar duurzame groei, losgekoppeld van het gebruik van hulpbronnen, met inbegrip van een verschuiving naar een circulaire en hulpbronnenefficiënte economie, het aanmoedigen van gedragsveranderingen en een aanzienlijke schaalvergroting van op de natuur gebaseerde oplossingen en ecosysteembenaderingen op het land en op zee”.
Het overheidsbeleid moet deze systemische verandering weerspiegelen en aansturen. De ondertekenaars hebben zich ertoe verbonden “biodiversiteit te integreren in relevant sectoraal en sectoroverschrijdend beleid op alle niveaus, ook in sleutelsectoren zoals voedselproductie, landbouw, visserij en bosbouw, energie, toerisme, infrastructuur en winningsindustrieën, handel en voorzieningsketens”.
Vanwege de nauwe verbanden tussen ecosysteemomstandigheden, diergezondheid en menselijke gezondheid, benadrukken de ondertekenaars de noodzaak om “de ‘One Health’-benadering te integreren in alle relevante beleids- en besluitvormingsprocessen, op alle niveaus, teneinde gezondheid en ecologische duurzaamheid op een geïntegreerde manier aan te pakken. »
Ten slotte hebben de ondertekenaars, impliciet erkennend dat er grenzen zijn aan het systeem van vrijwillige verbintenissen zonder echte follow-up of sancties, het volgende verklaard: “Wij nemen geen genoegen met woorden, maar wij verbinden ons ertoe zinvolle actie te ondernemen en ons wederzijds verantwoordelijk te stellen om de wereldwijde noodsituatie aan te pakken. Het markeert een keerpunt en gaat gepaard met de uitdrukkelijke erkenning dat wij, nu en door toekomstige generaties, zullen worden beoordeeld op onze bereidheid en ons vermogen om de doelstellingen ervan te verwezenlijken. »
Het systeem voor de instandhouding van de biodiversiteit moet gebaseerd zijn op “een duidelijke en robuuste reeks doelstellingen, ondersteund door de beste beschikbare wetenschap, technologie en onderzoek, alsmede inheemse en traditionele kennis” en “een robuust monitoring- en evaluatiemechanisme”.
Hier hebben we dus een duidelijke verklaring en een uitgebreid stappenplan. Het valt nog te bezien wat het uiteindelijke effect van deze “verbintenis” zal zijn, afgezien van de erkenning van de omvang van het te verrichten werk.
Op korte termijn is het te hopen dat de maanden die ons nog scheiden van de 15e bijeenkomst van de partijen bij de
Verdrag inzake biologische diversiteit
Op korte termijn kunnen we alleen maar hopen dat de resterende maanden tussen nu en de 15e vergadering van de partijen bij het Verdrag inzake biologische diversiteit, die is uitgesteld tot 2021 en zal worden gehouden in Kunming, China, van doorslaggevend belang zullen zijn. Enerzijds om de geuite goodwill om te zetten in duidelijke en meetbare doelstellingen, en anderzijds om de grote landen die nog steeds wachten, te verenigen.
Op middellange termijn zal deze stap voorwaarts in daden moeten worden omgezet en zullen de doelstellingen moeten worden bereikt. Het decennium dat in 2021 begint, wordt het decennium van een nieuw kader voor wereldwijde biodiversiteit, waarvan ik hoop dat het ambitieus zal zijn, het decennium van versterkte nationale verbintenissen voor het klimaat (waartoe moet worden besloten op de
COP26 in Glasgow
), oceaanwetenschappen voor duurzame ontwikkeling, en herstel van ecosystemen. Al deze dynamieken kunnen samenkomen om een echt verschil te maken voor het behoud van onze planeet… Laten we zo’n samenkomst van de planeten niet bederven!
In zijn boodschap aan de top van staatshoofden en regeringsleiders over biodiversiteit die op 30 september 2020 door de Verenigde Naties werd georganiseerd, heeft Z.S.H. Prins Albert II herinnerd aan het belang van biodiversiteit als een fundamenteel maatschappelijk vraagstuk.
"Van alle pijnlijke crises waarmee onze wereld wordt geconfronteerd, is die van de biodiversiteit waarschijnlijk een van de minst opvallende. Het is echter een van de meest acute.
Dit verschijnsel wordt niet alleen gemeten in soortenverlies. Het wordt ook gemeten in oogstverliezen, droogtes, overstromingen, het wordt gemeten in menselijke tragedies."
"Het gaat niet alleen om het behoud van een paar soorten, een paar ecosystemen, of zelfs een paar zeeën. Het gaat om het behoud van onze planeet, onze toekomst, ons leven."
De Vorst heeft ook de belangrijkste initiatieven genoemd die het Prinsdom reeds ondersteunt ten gunste van de mariene biodiversiteit:
"Het Vorstendom Monaco heeft zich aangesloten bij de Global Ocean Alliance, die ernaar streeft tegen 2030 ten minste 30% van de oceaan te beschermen in de vorm van beschermde mariene gebieden, en daarbij mag Antarctica, het continent dat onze voorgangers in hun wijsheid aan de wetenschap hebben gewijd, niet worden uitgesloten. [Monaco a] samen met Frankrijk en Tunesië het Medfund in het leven geroepen, een innovatief financieel mechanisme ter bevordering van de ontwikkeling en netwerkvorming van beschermde mariene gebieden in het Middellandse-Zeegebied.
Tot slot heeft de zorgwekkende situatie van koraalriffen het Internationaal koraalrifinitiatief (ICRI), waarvan Monaco medevoorzitter is, ertoe gebracht voor te stellen de erkenning van hun specifieke karakter op te nemen in de context van het mondiale kader voor biodiversiteit, gelet op het belang en de situatie van deze riffen.
