De groep Monegaskische instellingen, verenigd rond de milieuverbintenis van Z.S.H. Prins Albert II, is niet de enige die zich inzet voor de bescherming van de oceanen vanuit Monaco.
Het Prinsdom is ook de thuishaven van internationale organisaties die er al meer dan een eeuw gevestigd zijn met de steun van de Prinsen.
Albert I: tijd voor verkenning
Prins Albert I heeft bijgedragen tot de oprichting van twee internationale instellingen met betrekking tot de oceaan, waarvan de zetel op zijn uitnodiging in Monaco werd gevestigd, en dat is zo gebleven met de actieve steun van zijn opvolgers.
De Internationale Commissie voor het wetenschappelijk onderzoek van de Middellandse Zee (
CIESM
) werd in 1919 opgericht om internationaal onderzoek in de Middellandse en Zwarte Zee te bevorderen en was een van de eerste internationale organisaties ter wereld. De organisatie, die wordt voorgezeten door Z.S.H. Prins Albert II, telt momenteel 23 lidstaten. Het is gebaseerd op de wetenschappelijke werkzaamheden van zes thematische comités, gecoördineerd door een algemeen secretariaat. Het CIESM speelt een centrale rol bij de uitwisseling van ideeën, de communicatie van wetenschappelijke informatie, de ontwikkeling van normen in het hele gebied en de regionale monitoring van gevoelige indicatoren van verandering.
Aan het einde van zijn regeerperiode droeg de “ontdekkingsreiziger-prins” in 1921 ook bij tot de oprichting van de Internationale Hydrografische Organisatie (
IHO
), waarvan hij voorstelde het hoofdkwartier in het Vorstendom te vestigen. De IHO is een intergouvernementele adviserende en technische organisatie voor de bevordering van de veiligheid van de scheepvaart en de bescherming van het mariene milieu. Het doel is te zorgen voor de coördinatie van de activiteiten van de nationale hydrografische diensten, de grootst mogelijke uniformiteit in nautische kaarten en archieven, de aanneming van veilige en efficiënte methoden voor het uitvoeren en uitvoeren van hydrografische onderzoeken, en de vooruitgang van de hydrografische wetenschap en technieken voor oceanografische metingen.
Rainier III: de beschermingsovereenkomsten
In de voetsporen van zijn grootvader heeft Prins Rainier III geïnvesteerd in een betere kennis van de oceaan, maar hij heeft ook actief bijgedragen tot de ontwikkeling van de eerste internationale mechanismen voor de bescherming van de mariene wereld.
Reeds in 1970 uitte hij tijdens de plenaire vergadering van het CIESM de wens om een proefgebied op te richten dat een laboratorium zou zijn voor ideeën op het gebied van milieubescherming. Dit initiatief kreeg in 1976 gestalte met de officiële ondertekening van de RAMOGE-overeenkomst, genoemd naar de eerste lettergrepen van de drie steden die toen het bevoegdheidsgebied afbakenden: Saint-Raphaël in het westen, Monaco en Genua in het oosten. De RAMOGE-Overeenkomst staat symbool voor een nieuwe benadering van het behoud van de zee. Het permanente secretariaat van de RAMOGE-commissie wordt eveneens verzorgd door de regering van het Vorstendom Monaco.
Dertig jaar later droeg Rainier III ook bij aan een andere belangrijke overeenkomst in de Middellandse Zee, voor de bescherming van walvisachtigen: de Overeenkomst
Pelagos
. Dit verdrag, dat op 25 november 1999 in Rome is ondertekend door het Vorstendom Monaco (depositaris), Frankrijk en Italië, maakt het mogelijk een reservaat voor zeezoogdieren in te stellen in een maritiem gebied van 87.500 km² in de Middellandse Zee. De overeenkomst is op 21 februari 2002 in werking getreden en heeft ten doel tussen de drie landen gecoördineerde en geharmoniseerde acties in te stellen voor de bescherming van walvisachtigen en hun habitat tegen alle oorzaken van verstoring: verontreiniging, lawaai, accidentele vangsten en verwondingen, verstoring van hun leefomgeving, enz.
Op initiatief van Z.S.H. Prins Albert II werd het permanente secretariaat van de Pelagos-overeenkomst in het Vorstendom geïnstalleerd krachtens een zetelovereenkomst die op 3 april 2017 werd ondertekend.
Parallel aan en als aanvulling op de Pelagos-overeenkomst werd op 24 november 1996 een ander verdrag voor de bescherming van zeezoogdieren ondertekend, met een ruimere geografische werkingssfeer: de Overeenkomst inzake de instandhouding van walvisachtigen in de Zwarte Zee, de Middellandse Zee en het aangrenzende gebied van de Atlantische Oceaan (ACCOBAMS). Rainier III was een van de architecten van deze overeenkomst, die op 1 juni 2001 in werking is getreden, en het was op zijn initiatief dat ook het permanente secretariaat van ACCOBAMS in Monaco werd gevestigd. Dit omvat alle maritieme wateren van de Zwarte Zee, de Middellandse Zee en het aangrenzende Atlantische gebied ten westen van de Straat van Gibraltar. Dit geografische gebied omvat derhalve het Pelagos-heiligdom. Het originele van deze overeenkomst is dat zij niet alleen van toepassing is op de oeverstaten van deze zone, maar ook op de niet-oeverstaten waarvan de vaartuigen in de zone activiteiten uitvoeren die schadelijk kunnen zijn voor walvisachtigen.
Tenslotte mogen we niet vergeten dat Rainier III een beslissend antwoord heeft gegeven op de kernproeven die na de Tweede Wereldoorlog werden georganiseerd: in 1959 organiseerde hij, met een opmerkelijke vooruitziende blik, de eerste wetenschappelijke wereldconferentie over de definitieve verwijdering van radioactief afval te land en ter zee. Twee jaar later richtte de Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) met de steun van de regering van Monaco de
Internationaal Laboratorium voor Mariene Radioactiviteit
bevordering van de kennis van het gedrag van radionucliden in zeeën en het gebruik van nucleaire en isotopische technieken bij de bescherming van het mariene milieu. Sinds 1961 is dit laboratorium gehuisvest in het Oceanografisch Museum van Monaco. In 1998 werd een permanente vestiging geopend in de haven van het Prinsdom.
H.S.H. Prins Albert II: de uitdaging van het behoud
Vandaag voert Z.S.H. Prins Albert II, in de voetsporen van zijn vader Rainier III en zijn betovergrootvader Albert I, een voorbeeldige actie ten voordele van de bescherming van de oceaan. Het belichaamt en bundelt niet alleen de actie van Monaco en zijn instellingen op dit gebied, maar draagt ook bij tot de vaststelling en uitvoering van concrete oplossingen voor het behoud van het mariene milieu.
Dit omvat de ontwikkeling van beschermde mariene zones (MPA’s) en de organisatie van de financiering ervan. Daartoe heeft de Vereniging voor de duurzame financiering van beschermde mariene gebieden in de Middellandse Zee (
M2PA
) is in 2015 opgericht op initiatief van het Vorstendom Monaco, Frankrijk, Tunesië en de Prins Albert II van Monaco Stichting. Het vormt een aanvulling op en coördineert bestaande mechanismen, draagt bij tot de uitvoering van MPA-strategieën, versterkt bestaande MPA’s, mobiliseert extra financiering, bevordert duurzame financiering, enz. Deze vereniging naar Monegaskisch recht is sindsdien uitgebreid met Marokko, Albanië en vier regionale organisaties.
Het heeft reeds financiële bijdragen ontvangen van de regering van het Vorstendom Monaco en, meer recentelijk, van nieuwe donoren zoals de Leonardo di Caprio Foundation, de dierentuin van Bazel en het Oceanografisch Museum van Monaco.
Via zijn stichting heeft Z.S.H. Prins Albert II in 2013 ook geïnvesteerd in de oprichting van de Monegaskische Associatie voor Oceaanverzuring (MAOA). Deze vereniging heeft tot doel de internationale actie tegen de verzuring van de oceanen en andere mondiale stressfactoren voor het mariene milieu bekend te maken, te bevorderen en te vergemakkelijken.
Verzuring van de oceanen is een van de belangrijkste gevolgen van het stijgende kooldioxideniveau in de atmosfeer. Sinds de verklaring van Monaco over de verzuring van de oceanen, die in 2008 door 150 wetenschappers uit 26 landen werd ondertekend, zijn Z.S.H. Prins Albert II en zijn stichting zeer actief geweest op dit cruciale gebied, dat met name op de COP 21 (Parijs 2015) werd besproken. Daarnaast zijn ook het Oceanografisch Instituut, het Wetenschappelijk Centrum van Monaco (CSM) en de Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) lid van de vereniging. WAMA maakt ook deel uit van het platform Oceaan & Klimaat, een internationaal netwerk van belanghebbenden dat op 10 juni 2014 ter gelegenheid van Wereld Oceaandag is opgericht met de steun van de Intergouvernementele Oceanografische Commissie van UNESCO.
